Schreeuw om Leven, Hilversum

Franz Kafka en de toe-eigening van het heil

Afwachten over verwachten in de Doelen

Door het geloof: niet zien en toch geloven

Drs. L. P. Dorenbos,

Met verbazing liet Klaas van der Zwaag mij in zijn nieuwe boek Afwachten over verwachten, over de toe-eigening des heils, allereerst een pagina lezen uit het verzamelde werk van Franz Kafka. Beslist niet een oude schrijver die we in het daarna volgende illustere gezelschap van Calvijn, Luther, Van der Groe, Kohlbrugge en de hele rij schrijvers, die vervolgens in het duizend pagina’s tellende boek pagina aan pagina aan de orde komen. Al lezend begon ik te ontdekkend hoe profetisch onthullend deze citaten van Kafka zijn, afgesloten met de woorden: “Niemand kon hier toegelaten worden, want deze ingang was alleen voor jou bestemd. Ik ga nu weg en sluit de poort.” En dat terwijl de poort open staat, ook zien we nog door een spiegel in raadselen.

Het geloof is uit het gehoor

We hebben met zijn allen niet door, hoe gezegend we zijn ieder van ons te mogen en te kunnen putten uit het rijke Woord van God. Een hele Oosters Orthodoxie en het rooms-katholicisme doen hun best om het persoonlijk lezen van de woorden van God te ontmoedigen en soms te verbieden. Het waren Luther, Calvijn, Zwingli, Beza en alle reformatoren, maar ook al de voor-reformatoren van de Broeders des Gemenen Levens, zoals Geert Grote uit Deventer, die het Woord van God zelf centraal stelden dwars tegen een met steun van de overheden heersende en dogma’s predikende clerus in. Als Luther voor de Rijksdag te Worms staat, roept hij uit: Ik sta hier, ik kan niet anders!” Wat een ontvangen geloofsmoed. Het sola fide, sola gratia, sola scriptura komt uit al hun geschriften rijkmakend en bevrijdend naar ons toe. Luther zette zich dan ook meteen aan de vertaling van de Bijbel. Een zegen voor de miljoenen die vervolgens evenals Luther in hun eigen taal uit Romeinen 1 vers 17 ontdekten dat: “De rechtvaardige zal uit het geloof leven.”

Niets af- of toedoen

Daarmee hebben we de kern van het duizend pagina’s omvattende standaardwerk over de toe-eigening des heils van Van der Zwaag te pakken. Een meesterwerk om al die opvattingen door de eeuwen heen samen te brengen in een leesbaar en objectief eerlijk overzicht. Bij alles wat geschreven wordt over de toe-eigening van het heil, blijkt dat er een grote eerbied is voor de HEERE God en het Woord van de HEERE God. Een ieder wil niets af- of toedoen aan dat Woord. Niet verheugend als we zien hoeveel afval en ontkrachting van Gods Woord we tegenkomen, allerlei valse herders en leraars. Monnikenwerk.

Wij lezen de Bijbel niet, maar de Bijbel leest ons

Uw en mijn Bijbel zijn ook een goede duizend pagina’s dik. Dit dikke boek ziende, word ik uitgedreven om dat andere niet te vergelijken dikke boek te gaan lezen en herlezen. Het is geen boek. Het is de openbaring van God. Wij lezen de Bijbel niet, maar de Bijbel leest ons! Het is levensgevaarlijk om aan dit Woord toe te doen of af te doen, om dan de plagen over ons heen te krijgen die ook in deze Biblia aangekondigd zijn (Op. 22: 18,19). Want onze God is een verterend vuur (Hebr. 12:29). Grote delen van de Bijbel zijn voor heel vele christenen, maar ook voorgangers onbekend. Het lezen van de Bijbel beperkt zich nog hoogstens tot het lezen aan tafel, op de vereniging, de kerkdienst en bij een klein aantal in hun stille tijd. Voor krant, boek, media hebben we uren de tijd. We doen zelf af van dat levensreddende Woord als we weigeren er diepgaand en volhardend kennis van te nemen. Het wordt de hoogste tijd dat we gaan geloven wat er staat en leven. De vreze des Heeren is het begin der wijsheid, een goed inzicht hebben allen die ze betrachten. Zijn lof houdt eeuwig stand.

(Over)leven door het door God geopenbaarde Leven

Want wij hebben niet de strijd tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de geweldhebbers der wereld, der duisternis dezer eeuw, tegen de geestelijke boosheden in de lucht (Ef. 6:12). De strijd tussen de HEERE God en de duivel. De HEERE God houdt ons de zegen en de vloek voor (Deut. 30:11-20). We moeten kiezen voor het leven anders komt de dood. We zijn in zonden ontvangen en geboren (Heid. Cat. Zondag 1). Het is oorlog. Want uw tegenpartij de duivel gaat rond als een briesende leeuw, zoekende wien hij zou mogen verslinden (1 Petr. 5:8). De grote strijd is tussen goed en kwaad. De Bijbel staat er vol van. Er is maar één redding. Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft, niet verderven, maar het eeuwige leven hebbe (Joh. 3:16).

En in die verbroken wereld leven we. En daar kunnen we alleen maar leven en overleven als de liefde van God ons grijpt. We worden gegrepen. Gered uit de klauwen van de dood. In zo’n toestand is er niets dat je ook maar doet denken dat er maar een greintje van jezelf bij is. Hoe meer je ontdekt dat het alleen maar het offer van de HEERE Jezus is dat je kan redden, hoe meer je je knieën buigt en in diepe ootmoed en nederigheid de HEERE God kan loven en prijzen, danken en aanbidden voor Zijn genade.

Het is dan ook daarom dat Paulus na de verhandeling over wet, genade en verkiezing in de eerste hoofdstukken van Efeze zegt om die reden buig ik mijn knieën (Ef. 3:14-21). Of Hebr. 12:1, daarom ons oog alleen gericht houden op Jezus. En als Petrus in zijn tweede brief ons oor herinnering wakker houdt dan eindigt Petrus dat we standvastig mogen opwassen in de genade en kennis van onze HEERE en Heiland, Jezus Christus. Het staat er allemaal. Het geloof komt door Gods openbaring naar ons toe. We mogen en we moeten eenvoudig lezen en geloven wat er geopenbaard is in Gods Woord. Alles komt van God. Hij werkt het willen en het werken. Zijn wegen zijn hoger dan onze wegen, zijn gedachten zijn hoger dan onze gedachten.

Vluchten naar het levensreddende geopenbaarde Woord

Hoe meer ik lees in de 1000 bladzijden van de toe-eigening van heil, hoe meer ik besef dat we onder schuldbelijdenis en verootmoediging moeten vluchten naar de 1000 bladzijden van het geopenbaarde Woord van de HEERE God, dat ons door Zijn Geest steeds meer wil openbaren van Gods bedoeling in en met mijn en ons leven. Het grote geheim en het grote gevaar zijn dat God Zijn eer niet laat roven. In de toe-eigening van heil duldt de HEERE God geen enkel menselijk ingrijpen, verklaren, activiteit, gevoel, dogma of wat dan ook. Zijn Woord is daar heel scherp over. In het 1000 pagina’s dikke standaardwerk van Van der Zwaag wordt niet de pretentie gepropageerd dat zijn vooral uit citaten bestaand boek het antwoord is op alle vragen. Wel kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat Van der Zwaag in de weg die God met zijn leven met hem gaat, laat ontdekken dat alleen de soevereine liefde van God de weg is.

Als De Doelen in Rotterdam afgehuurd moet worden om over de toe-eigening van heil te spreken, dan blijkt dat het hoognodig is dat bij alle discussie, prediking en geschrijf alle menselijke redeneringen uitgezuiverd moeten worden, opdat God en God alleen aan het woord komt in ons doen, denken en handelen. Het grote geheim is dat ik, u, jij, wij en al die duizend mensen in de Doelen en allen die bijeenkomen om het ontdekte geheim van Luther op 31 oktober te herdenken en 5 november danken voor gewas en arbeid, thuis in ons gezin en onze binnenkamer dat geopenbaarde Woord grijpen. Dan zullen we ons leven er steeds meer door laten richten en zullen verootmoediging, gebed, boete en bede, opwekking, vreugde, vrede, liefde en eenheid het gevolg zijn voor onszelf en voor ons van Urk tot Amsterdam onder afval en verloedering geteisterde land. En indien niet: Hosea 4 en Joël 2. We zijn gewaarschuwd.