IN DE ETALAGE
P. Kaptein,
Honderden en nog eens honderden uit alle delen van het land en van vele kerkelijke nominaties waren naar De Doelen in Rotterdam gekomen om het symposium mee te maken rond het spraakmakende, imponerende, horizonverleggende en onthullende boek "Afwachten of verwachten?" van dr. K. van der Zwaag, dat drie weken terug verscheen en nu al aan een tweede druk toe is. Velen reageerden op het 1098 bladzijden tellende werk van de journalist -kerkhistoricus, die een schat aan reformatorisch gedachtegoed etaleert en aantoont hoe enkele orthodoxe groeperingen de weg van Reformatie, Nadere Reformatie en Puritanisme kwijt zijn.
*
De auteur gaf zijn doorwrochte studie als motto een verhaal van Franz Kafka mee: zijn hele leven lang wacht een man op een krukje tevergeefs bij een poort om doorgang te verkrijgen. Vlak voor zijn dood vraagt hij aan de wachter, waarom al die tijd niemand anders de toegang heeft gevraagd en dan krijgt hij te horen: "Niemand kon hier toegelaten worden, want deze ingang was alleen voor jou bestemd. Ik ga nu weg en sluit de poort." Deze parabel schetst volgens Klaas van der Zwaag de mens die heel zijn leven gelaten wacht op het heil en geen actie onderneemt om dat heil in vol vertrouwen te verwachten.
*
Ik meng me niet in de discussie over het spanningsveld tussen heilloos afwachten en heilzaam verwachten, wel stipuleer ik dat in "Afwachten of verwachten?" de sieraden en juwelen van het gereformeerde denken door de eeuwen in de etalage liggen. Op vele bladzijden schitteren en blinken ze u tegemoet. Ambrosius, Augustinus, Boston, Brakel, Bunyan, Calvijn, Comrie, Erskine, Flavel, Koelman, Kohlbrugge, Luther, McCheyne, Owen, Spurgeon, zij zorgden voor al dat moois. Wat daarmee in de vorige eeuw is gedaan kunt u zelf traceren als u met de erudiete en niet vooringenomen auteur de fascinerende gang door de kerkgeschiedenis maakt. Neem en lees!
*
Het was een prima idee van uitgeverij Groen, met als voorman de heer Aangeenbrug, deze studiebijeenkomst te organiseren: de gehele dag ving ik van de bezoekers tintelingen op van gemeende interesse in het voorlopig zeker ultieme werk, dat als thema kent: wat is er door de eeuwen heen gebeurd met de boodschap van het heil in Christus, zoals verwoord in de Schrift? Bij dagvoorzitter Kole, de referenten Van der Zwaag, Van Vlastuin, Büdgen en Westerink en bij de deelnemers was steeds de intentie present om "over de kerkmuren heen te kijken, elkaar beter te leren kennen, open te staan voor de geest des Heeren en gesterkt te worden in het geloof." (Kole)
*
Ik pluk uit de referaten. Van der Zwaag: "Uiteindelijk kom ik in mijn werk niet verder dan een mysterie als het gaat om de vraag hoe, wanneer en op welke wijze God het geloof werkt in het hart van de zondaar. God werkt het geloof als een soevereine gift van de Heilige Geest, maar gebruikt daarbij onze wil, neemt deze in Zijn dienst." Van Vlastuin: Elke theologie die haar brandpunt niet vindt in de toe - eigening van het heil doet geen recht aan de werkelijkheid tussen God en mens. Zonder die toe - eigening ontbreekt het snijpunt van de werkelijke ontmoeting tussen God en mens. In deze persoonlijke ontmoeting klopt het hart van de theologie."
*
Büdgen: "Wie de titel "Afwachten of verwachten" op zich in laat werken, beseft dat het hier niet over niks gaat. Het gaat over het meest wezenlijke waarover je met elkaar kunt spreken: in Christus of buiten Christus, eeuwige zaligheid of eeuwige rampzaligheid. Al de eeuwen door is daarover gesproken, is daar theologische strijd over gevoerd. Maar al de eeuwen door is daar ook persoonlijk gestreden om Christus en al Zijn weldaden deelachtig te worden." Westerink:" Het pleit voor Van der Zwaag, dat hij met zijn boek geen bijdrage aan de strijd over de toe - eigening van het heil heeft willen leveren, maar dat hij juist geprobeerd heeft boven die strijd uit te komen door in honderden bladzijden van zijn boek deze schat te laten schitteren!"
*
H. Bavinck, Brienen, Graafland, Harinck, G. H. Kersten, R. Kok, A. Kuyper, Moerkerken, Pieters, De Reuver, Rouwendal, van 't Spijker, Steenblok, P. de Vries, Wentsel, Woelderink, ruim baan krijgen zij van Van der Zwaag. Zij stonden in de 20ste eeuw aan het eind van de rij der gereformeerde denkers die in de kerkhistorie de toe - eigenings des heils verwoordden. Hoe zij dat deden? Via een reeks citaten, komt u dat te weten. U kunt aldus zelf uw conclusies trekken. Voor de studieminnaars onder u: "Afwachten of verwachten?" herbergt 6259 voetnoten! Voor de insiders onder u: een dochter van ds. R. Kok (1953!) bedankte de auteur voor de rehabilitatie op papier.
Dit bericht stond te lezen in de tv-kranten in de regio Dordrecht/Ablasserwaard