Trouw, 19 november 2005

Zware synode tuchtigt redac-teur RD om 'zaaien van twee-dracht'

door Lodewijk Dros

De gereformeerde gemeente heeft dr. Klaas van der Zwaag straf opgelegd. De redacteur van het Reformatorisch Dagblad gaat waarschijnlijk niet in beroep en stapt nog voor Kerstmis zijn kerk uit.

Van der Zwaag schreef in 2003 een vuistdik boek, 'Afwachten of verwachten?', over de leer van de bevindelijk-gereformeerden omtrent de 'zekerheid van het geloof'.

Zijn conclusie: sommige kerken uit deze uiterst orthodoxe hoek zijn wel erg beperkt in hun opvatting over wie God het eeuwig heil gunt. Hij onderbouwde zijn studie met verwijzingen naar bronnen die voor reformatorischen klassiekers zijn: Calvijn, de 'oude schrijvers'.

Dat viel slecht in Van der Zwaags eigen kerk, de gereformeerde gemeenten. Niet alleen zag hij het fout, ook had zijn boek tot fikse discussie in eigen gelederen geleid. De kerkenraad in zijn woonplaats Barneveld weigerde hem de toegang tot het Avondmaal - een vergaande strafmaatregel in deze kringen.

Deze week stelde de particuliere synode Oost, (regionaal kerkbestuur) de kerkenraad in het gelijk. Van der Zwaag had zich moeten voegen naar de kerkelijke leer en was dus schuldig aan miskenning van het ambtsgezag, en hij had tweedracht gezaaid, 'wantrouwen, verwarring en onrust' veroorzaakt.

Filosoof Van der Zwaag is kerkredacteur van het Reformatorisch Dagblad (RD) - het lijfblad van onder anderen de leden van de gereformeerde gemeenten. Dat heeft nog nooit over deze procedure, die al twee jaar loopt, bericht, zegt RD-hoofdredacteur Wim Kranendonk. Volgens hem is dat niet omdat de kwestie zo gevoelig ligt, maar “omdat we rekening houden met de stille censuur van de gereformeerde gemeenten. Bovendien: de tuchtprocedure is nog niet publiek gemaakt door de kerk of door Van der Zwaag.”

Volgens Herman Hegger uit Velp - ooit priester, nu dominee - zwijgt het RD omdat de kwestie te pijnlijk is. In een Open Brief probeerde Hegger, die zelf kerkt bij de gereformeerde gemeente te Arnhem, deze week de kerkleiding af te houden van tuchtmaatregelen. Vergeefs. Hegger is nu boos over het vonnis tegen Van der Zwaag. “Het onrecht heeft gezegevierd. De kerk verhardt en heeft de inquisitie die de rk kerk juist had afgeschaft, weer ingevoerd. Het Avondmaal gebruikt ze als machtsmiddel, gezwicht voor een paar kerkelijke machthebbers.”

Van der Zwaag reageert rustig op zijn veroordeling. “Ik heb de kerkleer niet aangevallen.” Hij ziet weinig heil in een hoger beroep bij de synode, “want die velt toch hetzelfde oordeel.”

Of hij lid blijf van zijn kerk is zeer twijfelachtig; niet alleen wordt Van der Zwaag van het Avondmaal geweerd, hij zou ook afstand nemen van de instemming die hij bij de doop van zijn kinderen met de kerkleer heeft uitgesproken.

Van der Zwaag: “Voor de kerst beslissen we als gezin wat we gaan doen. En het is zó kerst.”