Geref. Gemeenten
verbieden mogelijk Herziene Statenvertaling
door onze redacteur Daniël
Gillissen
De synode van de Gereformeerde
Gemeenten gaat deze week van start. Er staan een paar punten op haar
agenda die eruit springen: evaluatie van de scheuring in eigen
gelederen in 1953, de Herziene Statenvertaling, internetgebruik en
de tucht over kerklid dr. K. van der Zwaag, auteur van een gewraakt
boek over toe-eigening van het heil.
UTRECHT - Ondanks het honderdjarig
bestaan van de Gereformeerde Gemeenten wordt de komende synode als
alle andere, verwacht ds. J.J. van Eckeveld, voorzitter van de
vorige synode. ,,Het geheel van het kerkelijke gebeuren komt aan de
orde.''
Er zijn wel een paar punten die er dit keer uitspringen. Zo
presenteert de commissie kerkelijke eenheid en verscheidenheid een
historisch onderzoek naar de vraag, of de synode van 1953
kerkrechtelijk juist heeft gehandeld. Door de afzetting van dr. C.
Steenblok als docent van de Theologische School ontstond een
scheuring in de Gereformeerde Gemeenten die leidde tot de vorming
van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
Sinds 2002 zijn de twee kerkgenootschappen weer met elkaar in
gesprek, maar de gebeurtenissen van ruim vijftig jaar geleden
blijven een struikelblok. De Gereformeerde Gemeenten in Nederland
hebben de gesprekken opgeschort om de evaluatie van '1953' af te
wachten. Het rapport is door de commissie, waarvan Van Eckeveld
voorzitter is, opgesteld met behulp van schriftelijke verslagen en
gesprekken met mensen die de breuk bewust hebben meegemaakt. De
synode van de Gereformeerde Gemeenten moet nu beslissen of in die
tijd juist of niet juist is gehandeld. Van Eckeveld wil niet zeggen
wat de conclusie van de commissie is, maar hij geeft wel aan dat hij
na de synode op nieuwe gesprekken met de Gereformeerde Gemeenten in
Nederland hoopt.
De driejaarlijkse synode van de Gereformeerde Gemeenten begint
vanavond met een bidstond in Ridderkerk. Morgen en overmorgen zijn
de eerste vergaderdagen in de Westerkerk in Utrecht. Daarna volgen
waarschijnlijk twee zittingsperioden in januari en maart. Als
toehoorders op de 'publieke tribune' zijn alleen mannelijke
(doop)leden van de Gereformeerde Gemeenten welkom. Vrouwen worden
niet toegelaten. Van Eckeveld: ,,De synode hecht eraan dezelfde lijn
te hanteren als in gemeenten gebruikelijk is. Daar zijn de
gemeentelijke ledenvergaderingen alleen voor mannen. Er komen geen
vrouwelijke belangstellenden.''
Serieus
Op de synodeagenda staat een voorstel om predikanten van
zusterkerken in Nigeria en Papua toe te laten op de Nederlandse
kansels. De kerken die uit het zendingswerk van de Gereformeerde
Gemeenten zijn ontstaan, hadden daarom gevraagd. ,,Ze voelen zich
niet serieus genomen'', vertelt van Eckeveld. De kerken laten
Nederlandse predikanten namelijk wel preken, maar andersom mag dat
niet.
Op verzoek van de particuliere synode Oost buigt de synode, die
bestaat uit veertig afgevaardigden, zich over de Herziene
Statenvertaling. Al enkele jaren werkt een groep deskundigen uit de
Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Bond in de
Protestantse Kerk en de Gereformeerde Gemeenten aan een vernieuwde
versie van de Statenvertaling. De particuliere synode Oost vreest
echter ,,verwarring en polarisatie'' in het kerkverband als de ene
gemeente wel en de andere niet van de vertaling gebruik gaat maken.
Ook vindt deze regionale kerkvergadering het feit dat een stichting
dit werk op zich heeft genomen (en niet een kerk), voldoende reden
om de zogeheten Herziene Statenvertaling niet te gebruiken. Bij de
synode ligt daarom het concrete verzoek de vertaling - die
waarschijnlijk in 2009 in zijn geheel verschijnt - af te wijzen.
Volgens Van Eckeveld gaat het dan om de vraag of de synode duidelijk
wil uitspreken, dat de Herziene Statenvertaling voor kerkelijk
gebruik binnen de Gereformeerde Gemeenten wordt afgewezen.
Drs. I.A. Kole, secretaris van de stichting Herziening
Statenvertaling en ouderling in de Gereformeerde Gemeente van
Berkenwoude, hoopt dat de synode een commissie instelt om het
resultaat inhoudelijk te boordelen. ,,Ik heb moeite met
ad-hocbeslissingen. Het zou fijn zijn als er een goede bezinning
komt en een advies zodat ambtsdragers en ouders een leidraad
hebben.''
Kole wil niet ingaan op de gevolgen die een afwijzing van de
Herziene Statenvertaling heeft voor de positie van hem en zijn
collega-bestuurslid ds. C.G. Vreugdenhil, predikant van de
Gereformeerde Gemeente in Vlissingen. ,,Er wordt in de instructie
van de particuliere synode Oost niet gesproken over personen.'' Van
Eckeveld erkent dat, maar ouderling J.T. van den Berg, tweede scriba
van de particuliere synode, zei eerder wel dat de synodeleden zich
niet achter de deelname van Kole en Vreugdenhil aan de Herziene
Statenvertaling konden stellen.
Dezelfde particuliere synode Oost vraagt de synode ook om
niet-gefilterd internet op dezelfde lijn te stellen als
televisiebezit. Wie in de Gereformeerde Gemeenten een televisie
thuis heeft staan, kan rekenen op een ,,vermanend gesprek'' en bij
volhardend gedrag en een levensstijl, die haaks staat op Gods Woord
op censuur, aldus Van Eckeveld. Dat gaat dus mogelijk ook gelden
voor degenen die van zogenaamd open internet gebruik maken.
Uitnodiging
Tijdens de synode komen een aantal bezwaarschriften aan de orde. Van
Eckeveld wil daarover niet praten. Zaken over personen worden altijd
in beslotenheid behandeld, voert hij aan.
Een van de bezwaarschriften is van dr. K. van der Zwaag die al jaren
onder censuur staat vanwege zijn boek Afwachten of verwachten?
waarmee hij ,,onrust en tweedracht'' zou zaaien. De Gereformeerde
Gemeente van Barneveld zag het vuistdikke boek over de toe-eigening
van het heil als een bezwaarschrift tegen de leer van het
kerkverband. Classis en particuliere synode stelde de kerkenraad in
het gelijk waardoor het appel van Van der Zwaag nu op de landelijke
synodetafel ligt.
Van der Zwaag heeft tot nog toe geen uitnodiging voor de synode
gehad, vertelt hij. Hij weet dus niet wanneer zijn agendapunt
speelt, wat wel het geval was tijdens de procedure bij de classis en
de particuliere synode. ,,Wellicht krijg ik achteraf te horen wat de
uitkomst is van het beraad over mijn appelzaak'', aldus Van der
Zwaag.
Recensie
Een ander bezwaarschrift is nauw verbonden met het boek van Van der
Zwaag. Een groep van bijna honderd kerkleden heeft bezwaar gemaakt
tegen de recensie van Afwachten of verwachten? in het kerkblad De
Saambinder . Ds. D. de Wit uitte daarin scherpe kritiek op de
auteur. De bezwaren zijn tot nog toe steeds afgewezen.
Onder de bezwaarmakers is dr. C.P. Polderman, die zich regelmatig
over het beleid van de Gereformeerde Gemeenten heeft uitgelaten en
mr. A.A. Bart die onlangs het boek Waar staan de Gereformeerde
Gemeenten? publiceerde. Hij is voor zijn boek door de kerkenraad van
Krabbendijke onder censuur gezet. Zijn bezwaar daartegen dient
volgende week maandag op de vergadering van de classis Goes.
Volgens Polderman is het oordeel van de synode over het
bezwaarschrift tegen de recensie van ds. De Wit van groot belang
voor de koers die het kerkverband kiest. ,,Ik hoop dat ons
bezwaarschrift niet per hamerstuk van de synodetafel verdwijnt, maar
inhoudelijk wordt behandeld. Dat laatste is tot op heden niet
gebeurd.''
Als het bezwaar inhoudelijk wordt besproken, moet de synode een
keuze maken welke kant de Gereformeerde Gemeenten de komende jaren
op gaan, zegt Polderman. ,,Kiezen de afgevaardigden voor de
klassiekgereformeerde koers waardoor wij verbonden blijven met
andere gereformeerde kerken of wordt voor een zogenaamde
bevindelijk-gereformeerde, eigen koers en een eigen theologie
gekozen waar de top van de synode nu naar neigt? Zolang over de
definitieve koers geen helderheid komt, zullen volgende synodes
soortgelijke bezwaarschriften moeten behandelen.''