Nederlands Dagblad, 18 november 2005

Auteur Van der Zwaag

opnieuw veroordeeld

Boek in strijd met leer Gereformeerde Gemeenten

Van onze redactie kerk

KAMPEN – De Gereformeerde Gemeenten hebben dr. Klaas van der Zwaag opnieuw veroordeeld. De particuliere synode Oost stelde gisteren dat de auteur terecht onder censuur staat. Van der Zwaag beraadt zich op zijn positie.

Van der Zwaag publiceerde in september 2003 het boek Afwachten of verwachten? Daarin gaat hij in op de vraag hoe een mens zeker weet dat Gods belofte ook voor hem is en op welke manier hij die zich eigen mag maken. De Gereformeerde Gemeenten zien zijn boek niet als een theologische verhandeling, maar als een bezwaarschrift tegen de leer van het kerkverband. Van der Zwaag stelt namelijk dat God ruimer ‘nodigt’ tot geloven dan in bepaalde reformatorische kerken – zoals de Gereformeerde Gemeenten – wordt gepredikt.

Volgens de particuliere synode – het op een na hoogste kerkelijke orgaan – heeft Van der Zwaag het kerkelijk gezag miskend en daarmee het vijfde gebod overtreden. De synode stelde dat hij de kerkelijke weg had moeten bewandelen.

De synodeleden namen daarmee het rapport over van een commissie die een half jaar geleden was ingesteld door de particuliere synode Oost. Van der Zwaag was bij dit kerkelijke orgaan in beroep gegaan. Vanwege de verschijning van Afwachten of verwachten? hield de kerkenraad van de Gereformeerde Gemeente van Barneveld – waarvan Van der Zwaag lid is – hem in december 2003 af van het avondmaal. Deze ordemaatregel was in eerste instantie genomen in verband met de onrust en deining rond zijn boek. In april 2004 volgde stille censuur vanwege overtreding van het vijfde en negende gebod. In februari 2005 ging Van der Zwaag bij de classis Barneveld in beroep tegen de censuur, maar die verklaarde zijn appèlschrift ongegrond.

De commissie van de particuliere synode, bestaande uit ds. A. Schot (voorzitter), ds. C.J. Meeuse, ds. J.J. Tanis, ouderling mr.dr. J.T. van den Berg en ouderling K.H. de Heer, stelde in een rapport dat Van der Zwaag de plichten van zijn lidmaatschap heeft geschonden en het ambtelijk gezag heeft miskend. Hij heeft de publiciteit gezocht door buiten zijn eigen kerk om de zaken bespreekbaar te maken. Dat is in strijd met de door hem afgelegde belijdenis, aldus het rapport. De commissie stelt dat de kerkelijke vergaderingen zich niet geroepen hoeven te voelen om aandacht aan de inhoud van het boek te besteden, zolang Van der Zwaag blijft op “de door hem gekozen onkerkelijke weg”.

De synode nam ook over dat Van der Zwaag – in het dagelijks leven kerkjournalist van het Reformatorisch Dagblad - het negende gebod heeft overtreden omdat hij “onrust en tweedracht” in de Gereformeerde Gemeenten heeft veroorzaakt. Ook handelt Van der Zwaag in strijd met zijn belijdenis en de tweede doopvraag waarin staat dat wat “de christelijke kerk ‘alhier’ geleerd wordt, deze de waarachtige en volkomen leer der zaligheid is”. Synodevoorzitter ds. C.J. Meeuse wilde het besluit van de synode niet nader uiteenzetten.

In een reactie wil Van der Zwaag alleen kwijt dat de gesprekken met de commissie van de classis Barneveld en van de particuliere synode het afgelopen jaar “bijna uitsluitend zaken betroffen die betrekking hebben op het kerkelijk en theologisch eigene van de Gereformeerde Gemeenten. Zij lezen niet de naam van een wetenschapper of journalist op de omslag van het boek maar van een belijdend lid van de Gereformeerde Gemeenten.” Dat betekent dat de auteur in al zijn uitspraken moet staan in de lijn van het kerkverband.

Van der Zwaag spreekt van “een historisch besluit” van de particuliere synode. “Het is voor het eerst in de geschiedenis van de Gereformeerde Gemeenten dat een belijdend lid wordt gedwongen de leer van de Gereformeerde Gemeenten te onderschrijven buiten de Drie Formulieren (belijdenisgeschriften, red.) om en dat weigering daarvan censuur, dat wil zeggen, tucht inhoudt.”

Van der Zwaag neemt nog geen besluit of hij in beroep gaat of de kerkelijke procedure opgeeft en het kerkverband verlaat. Hij vraagt zich wel af of de lange weg naar een generale synode zin heeft, afgezien van een voorspelbare uitkomst. “Wellicht is de komende Kerst een goede gelegenheid om in alle rust conclusies te trekken, ook als gezin.”